VI LƯỢNG CHELATE VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT
Trong sản xuất nông nghiệp, phân bón được coi là yếu tố quan trọng thứ 2 sau Nước: (Nhất nước – Nhì phân – Tam cần – Tứ giống). Phân bón được chia thành 3 phần chính: Đa lượng (Đạm, Lân và kali), trung lượng (Lưu Huỳnh, magiê, canxi và gần đây silic), vi lượng (Sắt, Đồng, Kẽm, mangan, Bo, molypđen,…).
Những thập niên trước đây sản xuất nông nghiệp đa phần chỉ chú trọng đến đa lượng, những năm gần đây trung lượng đang được quan tâm hơn và ngày nay vi lượng được coi là cực kỳ quan trọng trong sản xuất nông nghiệp hiện đại để cho ra nông sản với chất lượng cao cấp đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và phục vụ xuất khẩu.
Một vài ví dụ về hiện tượng vi lượng trong tự nhiên:
Con ốc, con hến là động vật tìm kiếm thức ăn dưới bùn nên đương nhiên trong cơ thể của chúng sẽ có nhiều nguyên tố vi lượng. Trước đây khi ốc, hến sẵn và còn đang rẻ, bà con ta thường ngâm ốc, hến với nước gạo để bón cây. Ngày nay khi các ao, hồ, sông bị ô nhiễm nên ốc, hến không còn nhiều và đắt hơn nhiều, nhưng vì là món ăn khoái khẩu của nhiều người nên chủ yếu chúng được dùng làm thực phẩm. Ngay việc được dùng làm món ăn cũng chứng tỏ giá tri dinh dưỡng vi lượng của chúng đối với con người.
Dân gian ta có câu: “Khoai đất lạ, mạ đất quen” câu này cũng chỉ có thể cắt nghĩa bằng thổ nhưỡng. Đó cũng là do vi lượng quyết định.
Phân vi lượng bao gồm rất nhiều các nguyên tố kim loại như: Đồng, kẽm, sắt, mangan, bo, molypden,… và cả siêu vi lượng gồm các nguyên tố đất hiếm. Ngoài ra còn các nguyên tố phi kim như bo, selen,…
Tuy nhiên, việc sử dụng này chưa được đồng bộ và khoa học, các vi lượng chủ yếu được dùng ở dạng hợp chất vô cơ nên hiệu quả thấp, cây trồng dễ bị ngộ độc vi lượng mà đôi khi sự ngộ độc vi lượng còn tác hại nghiêm trọng hơn là thiếu vi lượng.
Nhiều sản phẩm NPK hiện đang được bày bán trên thị trường có ghi thành phần trên bao bì có chứa các nguyên tố trung, vi lượng (NPK + TE) gồm Ca, Mg, Cu, Zn, Fe… (dưới dạng định tính). Trên thực tế đa phần các doanh nghiệp cũng chỉ dừng lại ở việc lợi dụng các vi lượng vô cơ có sẵn trong các nguyên liệu đa lượng (lân nung chảy, lân supe, phụ gia,…) chứ chưa được phân tích hàm lượng vi lượng một cách chính xác, có những tính toán cần thiết và hợp lý để bổ sung một các khoa học, đúng liều lượng cần có.
Các sản phẩm phân vi lượng trên thế giới bao gồm vi lượng vô cơ (các muối sunphat), vi lượng từ các khoáng chất (quặng), vi lượng công nghệ chelate, vi lượng công nghệ amino chelate, vi lượng công nghệ nano,…
Chelate là gì? Chelate là phức chất vòng càng giữa các hợp chất hữu cơ dẫn xuất từ Aminoaxit, Polycacboxylic axit với các ion kim loại. Ion kim loại được bảo vệ tránh các yếu tố làm giảm hoạt tính như pH của đất, gốc photphat, cacsbonat, sunfua,… Phức này có độ tan hoàn toàn trong nước.
Tại sao phải sử dụng vi lượng ở dạng phức Chelate?
Muốn để cây hấp thụ được các nguyên tố vi lượng thì các nguyên tố vi lượng này không thể tồn tại ở dạng muối vô cơ vì lý do:
Viện sĩ Oparin đã nói đại ý rằng với thực vật thì 10 tấn sắt cũng không có giá trị bằng 1mg sắt ở dạng phức.
